كمكهاي اوليه در آزمایشگاه شیمی

با وجود احتياطهاي لازم ممكن است در موقع كار در آزمايشگاه دست يا قسمتي از پوست بدن در اثر تماس با مواد شيميايي سوخته و يا صدمه ببينند. در اين صورت از دستورات زير استفاده كنيد.

كمكهاي اوليه در آزمایشگاه شیمی

با وجود احتياطهاي لازم ممكن است در موقع كار در آزمايشگاه دست يا قسمتي از پوست بدن در اثر تماس با مواد شيميايي سوخته و يا صدمه ببينند. در اين صورت از دستورات زير استفاده كنيد.

سوختگي حاصل از اسيدها:

بلافاصله قسمت آسيب ديده را با آب زياد بشوييد و سپس با محلول سديم بيكربنات رقيق (5%) شستشو داده و بعد محل سوختگي را با كمي پارافين يا پماد mgoدر گليسرين، چرب كنيد.

سوختگي حاصل از قلياها:

شستشو با مقدار زيادي آب و بعد شستشو با محلول (5%) آمونيم كلريد يا محلول اشباع شده بوريك اسيد و يا محلول (2%) اسيد استيك و مجددا شستشو با آب.

سوختگي با فسفر:

محل سوختگي را بايد با محلول (1%) سولفات مس و يا محلول (1%) نيترات نقره شستشو داد.

سوختگي با برم:

با مقدار زيادي آب بشوييد و سپس با گلسيرين چرب كرده و اگر ناراحتي ادامه داشت پس از مدت كمي گلسيرين را با آب گرم از روي قسمت آسيب ديده پاك نموده و از پماد مخصوص سوختگي استفاده كنيد.

سوختگي بر اثر شعله يا تماس با جسم داغ و يا الكتريسيته:

اگر سوختگي از نوع اول (پوست سرخ و كمي متورم شده) باشد، پماد ضد سوختگي به كار ميبريم. اگر از نوع دوم (توليد تاول در اثر سوختگي) يا نوع سوم (آسيب ديدگي قسمتهاي عمقي پوست) باشد محل آسيب ديده را فورا با محلول 1% سديم بيكربنات شستشو داده و از پماد سوختگي استفاده ميكنيم.

بريدگي:

بريدگيهايي كه در آزمايشگاه اتفاق مي افتد بيشتر در نتيجه شكستن ناگهاني ظروف شيشه اي و تماس شي شكسته با دست ميباشد. اگر بريدگي خفيف باشد، بهتر است بگذاريم براي چند ثانيه مقداري خون از بريدگي خارج شود و پس از اطمينان از اينكه ذرات شيشه در زخم نمانده از پودر پنيسيلين استفاده ميكنيم و آنرا با يك باند يا گاز تميز ميبنديم. اگر بريدگي شديدتر باشد پس از ضد عفوني كردن محل آسيب ديده به يكي از طرق فوق باند تميز روي آن قرار داده و با تنسوپلاست روي بريدگي را ميبنديم.

آتش سوزي مواد شيميايي:

بايد به سرعت مواد منفجره و ساير مواد سوختني نظير الكل و اتر را از مجاورت آتش دور نموده و سويچهاي چراغ گاز و دستگاههاي الكتريكي را قطع نمود. براي خاموش كردن آتش بهتر است از سيلندرهاي Solidcarbon Dioxideاستفاده كرد.

مخلوط شن و سديم بيكربنات نيز براي خاموش كردن آتش مفيد است.

مسموميت با گازها:

1- دستورات مقدماتي و عمومي

استنشاق گازهاي سمي در آزمايشگاه باعث تحريك بيني و گلو و يا سرفه و سردرد ميشود و اين گونه مواد در آزمايشگاه زياد است. گاهي آثار مسموميت با بعضي گازها پس از چند ساعت آشكار ميشود، در اينگونه موارد بايد قواعد كلي زير را رعايت كرد.

الف) مسموم را به هواي آزاد انتقال داده و دكمه هاي لباس را در ناحيه سينه و گردن باز كنيد.

ب) غرغره كردن محلول سديم بيكربنات رقيق، بوييدن تنطور اكاليپتوس و نعناع و آشاميدن چاي يا شير و يا جوشانده دارچين با آب، از كمكهاي اوليه موثر ميباشد.

2- دستورات اختصاصي براي مسموميت با گازها

الف) گاز آمونياك

استنشاق بخار استيك اسيد رقيق و بعد مانند دستور سوختگي با قلياها عمل شود.

ب) گازهاي برم، كلر، فلوريدريك و كلريدريك

استنشاق بخار محلول رقيق آمونياك و بعد شستشو با آب و محلول 1% سديم بيكربنات

ج) بخارهاي اسيد نيتريك و اكسيدهاي ازت

استنشاق بخار محلول رقيق آمونياك

د) گاز هيدروژن سولفايد

شستشوي بيني و چشم با آب

ورود مواد به چشم

1- ورود مواد قليايي به چشم

به وسيله چشم شوي حاوي آب، چشم را بشوييد و در صورت احساس ناراحتي چند مرتبه و هر مرتبه 2 قطره روغن كرچك يا پارافين در چشم بريزيد. در صورت لزوم ميتوان با محلول 1% بوريك اسيد چشم را بشوييد.

2- ورود مواد اسيدي به چشم

 در مورد اسيدها پس از شستشوي چشم با آب، چشم را با محلول 1% سديم بيكربنات بشوييد.

مسموميت در اثر ورود مواد سمي به دهان

الف) اسيدها و بازها فقط داخل دهان شده باشند

به سرعت ماده را بيرون ريخته و با مقدار زيادي آب، دهان را ميشوييم و بعد در مورد اسيدها از آب آهك و در مورد بازها از آب ليمو و يا استيك اسيد 5% براي شستن دهان استفاده ميشود.

ب) مواد سمي فرو برده شده

1- اسيدها

آشاميدن مقدار زيادي آب و پس از آن خوراندن آب آهك و يا مخلوط MgOبا آب يا شير، به هيچ وجه از داروهاي تهوع آور يا محلول بيكربنات سديم استفاده نشود.

2- بازها

آشاميدن مقدار زيادي آب و سپس سركه و يا آب ليمو و يا آب نارنج، به هيچ وجه از داروهاي تهوع آور استفاده نشود.

3- نمكهاي آرسنيك يا جيوه

خوردن يك داروي تهوع آور و بعد شير يا سفيده تخم مرغ در آب سرد و روغن كرچك

4- HF

به مريض مقدار زيادي شير بدهيد چون كلسيم موجود در شير بهترين درمان است. استفاده از آب آهك نيز مفيد است.

ایمنی در آزمایشگاه

آزمایشگاه شیمی محلی است که در آن احتمال خطر وجود دارد. این محل محتوی مایعات قابل اشتعال، ظروف شیشه ای شکننده و مواد شیمیایی خورنده و سمی است. با این حال اگر پیشگیری و دقت به عمل آید از یک آشپزخانه خطرناکتر نیست.

معمولترین خطرات در یک آزمایشگاه شیمی عبارتند از:

1- آتش سوزی و انفجار

2- مواد شیمیایی

3- ظروف شیشه ای

پیشگیری از آتش سوزی و انفجار

1- در صورت امکان از بکار بردن شعله در آزمایشگاه اجتناب کنید

2- چنانچه لازم است از شعله استفاده کنید پیشگیریهای زیر را به عمل آورید

الف) هرگز یک مایع قابل اشتعال را در ظرف باز حرارت ندهید.

ب) هنگامی که مایع قابل اشتعالی را در حالت تقطیر یا رفلاکس حرارت می دهید اطمینان حاصل کنید که تمام رابطها محکم و عاری از فشار باشند.

ج) هرگز مایعات قابل اشتعال را در نزدیکی شعله از ظرفی به ظرف دیگر منتقل نکنید.

د) هرگز نگذارید که یک محصول تقطیر قابل اشتعال، در نزدیکی شعله آزادانه از خنک کننده به ظرف گیرنده ای که چند اینچ پایین تر از آن است بچکد.

3- هرگز دستگاه بسته ای را که در برابر فشار مسدود شده، حتی اگر خنک کننده هم داشته باشد حرارت ندهید.

4- هنگامی که واکنش گرمازایی را انجام می دهید یک حمام آب سرد یا آب یخ تهیه کنید که اگر واکنش بخواهد از کنترل خارج شود از آن استفاده کنید.

5- محل نزدیکترین کپسول آتشنشانی را یاد بگیرید.

6- هیچگاه به یک مایع جوشان سنگ جوش یا جامد دیگری اضافه نکنید.

7- محلولهای اتری را تا مرحله خشک شدن حرارت ندهید.

پیشگیریهای شیمیایی

1- تا جایی که ممکن است نگذارید مواد شیمیایی با پوست شما تماس پیدا کند. و در صورت تماس موضع تماس را با مقدار زیاد آب یا هر ماده شستشو دهنده مناسب بشویید.

2- هرگز ماده شیمیایی را نچشید.

3- تا جایی که ممکن است از استنشاق دود و بخارهای مواد شیمیایی و حلالها اجتناب کنید

علائم در آزمايشگاه شيمي

علامت   معني انگليسي       معني فارسي

HAZARD        مضر، خطرناك

FLAMMABLE SOLID            جامد آتشگير

DANGEROUS WHEN WET  خطرناك موقع مرطوب شدن

FLAMMABLE GAS or FLAMMABLE LIQUID        مايع يا گاز آتشگير

POISON         سمي

CORROSIVE  خورنده

BIOHAZARD  خطر بيوشيميايي

RADIOACTIVE          راديو اكتيو (پرتوزا)

تهيه معرف شيف (فوشين)

نيم گرم فوشين خالص (پارا روز آنيلين هيدروكلريد) را در 500 سي سي آب مقطر حل نموده و صاف نماييد و سپس 500 سي سي آب مقطر را با انيدريد سولفورو (SO2) اشباع نموده و با محلول صاف شده فوق مخلوط نموده و يك شبانه روز به حال خود بگذاريد. معرف بيرنگ و حساس است.

تهيه معرف بنديكت

هشتادو شش و نيم گرم (86.5) سديم سيترات متبلور و 50 گرم سديم كربنات انيدر (بدون آب) را در 350 سي سي آب حل كنيد. در صورت احتياج آنرا صاف كنيد. محلولي از هشت ممیز شصت و پنج صدم (8.65) گرم سولفات مس متبلور در 50 سي سي آب را با به هم زدن مداوم به آن اضافه كنيد. محلول را تا 500 سي سي رقيق نماييد. محلول حاصل بايد كاملا زلال باشد و در غير اين صورت بوسيله كاغذ صافي آنرا صاف كنيد

تهيه معرف تولنس (Tollen’s)

در يك لوله آزمايش يك سي سي نقره نيترات 5% و يك قطره سود 10% اضافه كنيد و در حالي كه مخلوط را تكان ميدهيد چند قطره محلول آمونياك 2% اضافه نماييد تا فقط رسوب قهوه اي اكسيد نقره حل گردد و از مصرف آمونياك اضافي خودداري نماييد. معرف را كمي قبل از مصرف تهيه كنيد زيرا در اثر ماندن تجزيه ميگردد.

تهيه معرف فهلينگ

از دو معرف (آ) و (ب) تشكيل شده.

معرف (آ) شامل 34.6 (سي و چهار مميز شش) گرم سولفات مس آبدار در 500 سي سي آب مقطر است.

معرف (ب) شامل 173 گرم تارتارات مضاعف سديم و پتاسيم و 70 گرم سود در 500 سي سي آب مقطر آست.

در هنگام لازم اين دو محلول را به نسبت مساوي با يكديگر مخلوط كرده و مصرف ميكنند

معرف يونيورسال بوگن

يكدهم گرم فنل فتالئين، دودهم گرم متيل رد، سه دهم گرم زرد متيل، چهاردهم گرم آبي برومو تيمول و پنج دهم  گرم آبي تيمول را در نيم ليتر الكل مطلق حل نموده و به اندازه اي محلول سود به آن اضافه نماييد تا رنگ آن زرد شود.

تغيير رنگ اين معرف در PHهاي مختلف به اين شرح است:

PH=2قرمز

PH=4نارنجي

PH=6زرد

PH=8سبز

PH=10آبي

براي تهيه معرف يونيورسال بوگن 3 سي سي محلول تهيه شده را با الكل 95% به يك ليتر برسانيد.

تهيه معرف هيدروكسيل آمين هيدروكلرايد

5 گرم هيدروكسيل آمين هيدروكلرايد را در يك ليتر اتانول 95% حل كنيد و سپس به آن 3 سي سي معرف يونيورسال بوگن اضافه كنيد و با افزودن چند قطره محلول الكلي سود 5%، PHآنرا به سه و هفت دهم تا سه و نهدهم برسانيد و رنگ محلول را نارنجي روشن نماييد. معرف براي چند ماه قابل استفاده ميباشد.

متیل اورانژ ترکیب به شدت رنگی است و در رنگ کردن و چاپ کردن پارچه ها به کار می رود.شیمیدانان از متیل اورانژبه عنوان معرف در تیتراسیون باز ضعیف با اسیدهای قوی استفاده می کنند.رنگ این ماده از قرمز تا زرد مایل به نارنجی (4.4-3.1 PH=) تغییر می کند.

تغییر مسیر الکترونهای محدود در مولکول وقتی که اتم هیدروژن به آن اضافه یا از آن جدا می شود ؛ سبب تغییرات رنگی PHمتیل اورانژ می شود .ساختمان این ماده در محیط اسیدی به صورت زیر می باشد.

این مولکول رنگ سبز –آبی را جذب می کند در نتیجه محلول به رنگ قرمز دیده می شود.توجه داشته باشید که نیتروژن دارای بار مثبت پیوند دوگانه دارد .

در محیط بازی ؛ یک یون هیدروژن از پل N-Nمیان حلقه ها حذف شده والکترونهایی که قبلاًبرای اتصال این هیدروژن به کار می رفتند بار مثبت اتم نیتروژن انتهایی را خنثی می کنند به طوری که آن اتم نیتروژن دیگر نمی تواند پیوند پی تشکیل دهد .محلول متیل اورانژ در محیط بازی زرد می شود.

متیل اورانژ چگونه تشکیل می شود؟

از واکنش سولفانیلیک اسید ؛سدیم نیتریت و دی متیل آلانین ؛ متیل اورانژ ساخته می شود.ابتدا ؛سولفانیلیک اسید در محلول اسیدی رقیق حل شده ؛سپس سدیم نیتریت به آن اضافه می شودو نمک دی آزونیوم تشکیل می شود.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: